دستگاه ضدعفونی اتوکلاو موثرترین روش استریل کردن تجهیزات آزمایشگاهی مخصوصاً برای محصولات جابجایی مایعات برای از بین بردن باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها و هاگ‌های مضر است.
فرآیند اتوکلاو از این پدیده استفاده می کند که نقطه جوش آب (یا بخار) در هنگام تحت فشار بالا افزایش می یابد.
این در دستگاهی به نام اتوکلاو انجام می شود که در آن فشار بالا با دمای توصیه شده 250 درجه فارنهایت (121 درجه سانتی گراد) به مدت 15 تا 20 دقیقه برای استریل کردن تجهیزات اعمال می شود.
اتوکلاو یا استریل کننده بخار در صنایع مختلفی از جمله پزشکی، دندانپزشکی، میکروبیولوژی و علوم دامپزشکی استفاده می شود.
دایجستر بخار که امروزه معمولاً به عنوان زودپز شناخته می شود، توسط پزشک فرانسوی دنیس پاپین در حدود سال 1681 برای تهیه غذا اختراع شد.
اتوکلاو برای استفاده پزشکی و علمی توسط Charges Chamberland در سال 1879 دوباره اختراع شد.
سرانجام، فناوری اتوکلاو مدرن با اولین دستگاه استریل کننده بخار تحت فشار در سال 1933 معرفی شد که عملکرد استریل کردن را با اندازه گیری دما در محفظه کنترل می کرد.
با گذشت زمان، بسیاری از فن‌آوری‌ها مانند چرخه‌های پیش خلاء در سال 1958، و بخارشوی فشار پالس در سال 1987 با نسخه پیشرفته‌ای از اتوکلاو معرفی شدند.
هنگامی که درب اتوکلاو با یک محفظه مهر و موم شده قفل می شود، یک پمپ خلاء تمام هوای موجود در محفظه را خارج می کند و آن را با بخار جایگزین می کند.
اکنون، فشار بر روی بخار برای دستیابی به استریلیزاسیون مورد نظر برای مدت زمان مورد نظر اعمال می شود.
هنگامی که چرخه کامل شد، بخار تخلیه می شود و تجهیزات آزمایشگاهی با دقت از محفظه خارج می شوند.
فاز پاکسازی در مرحله اول چرخه استریلیزاسیون که به عنوان فاز پاکسازی شناخته می شود، هوا باید از محفظه خارج شود.
سیستم خلاء داده شده در دستگاه اتوکلاو، برای جایگزینی هوا با بخار در محفظه مهر و موم شده طراحی شده است.
فاز اکسپوژر (استریلیزاسیون): پس از خروج هوا، زهکش استریلیزر بسته می شود و بخار به طور مداوم در محفظه وارد می شود که منجر به افزایش فشار و دمای داخل محفظه در سطح مطلوب می شود.
اکنون این چرخه وارد فاز نوردهی می شود و تجهیزات آزمایشگاهی برای مدت زمان توصیه شده در دمای استریل نگه داشته می شوند.
فاز اگزوز: در مرحله آخر، فشار از محفظه از طریق دریچه اگزوز آزاد می شود و فضای داخلی به فشار محیط باز می گردد.
هر چه دما پایین تر باشد، زمان قرار گرفتن در معرض بیشتر برای استریلیزاسیون مورد نیاز است.
عوامل حیاتی در تضمین قابلیت اطمینان استریلیزاسیون با بخار عبارتند از (1) دما و زمان مناسب و (2) جایگزینی کامل هوا با بخار (یعنی عدم گیر افتادن هوا).
چرخه بخار توسط مانیتورهای مکانیکی، شیمیایی و بیولوژیکی کنترل می شود.
استریل کننده های بخار معمولاً با اندازه گیری و کنترل دما، زمان در دمای هدف و فشار با استفاده از نشانگرهای شیمیایی کنترل می شوند.
